İsmet ŞAHİN
Sosyal Bilimlerde İstatistik
Nicel Araştırma Yöntemleri
ENGLISH
SOSYAL BİLİMLERDE İSTATİSTİK
Akılcı kararların alınması, tutarlı davranışların sergilenmesi ve sağlıklı yargılara ulaşılması, ancak doğru gözlem, deney ve testlere dayalı bir düşünme süreciyle mümkündür. Bu bağlamda istatistik, sadece sayısal verilerle ilgilenen bir disiplin değil; aynı zamanda doğru, dengeli ve yerinde bir yaşamın temelini oluşturan rasyonel düşüncenin de anahtarıdır.
AMAÇ
Sosyal bilimlerde istatistik dersinin temel amacı; sorgulama, hipotez oluşturma, hipotezleri test etme, elde edilen sonuçları ilişkilendirme, gerekçelendirme ve bilimsel temellere dayalı olarak savunma gibi yetkinlikleri içeren istatistiksel düşünme becerilerini geliştirmektir.
Bu amaç doğrultusunda, öğrencilerin şu bilgi ve deneyimleri kazanmaları hedeflenmektedir:
- Araştırma Sürecine Giriş: Sosyal bilimlerde araştırma yapmanın temelleri; hipotez kurma, veri toplama, verileri analiz etme ve elde edilen sonuçları tablo ve grafiklerle özetleme süreçleri ele alınacaktır. Bu süreçlerin bilgisayar destekli araçlarla nasıl yürütülebileceği konusunda uygulamalı bilgi verilecektir.
- Betimleyici İstatistik: Betimleyici istatistik kavramlarının ve işlemlerinin tanıtılması; SPSS programı aracılığıyla verilerin özetlenmesi ve raporlanmasına yönelik temel becerilerin kazandırılması amaçlanmaktadır.
- Yordayıcı İstatistik: Temel ve orta düzey yordama (çıkarımsal) istatistik yöntemlerinin tanıtılması; bu yöntemlerin SPSS aracılığıyla uygulanması ve elde edilen çıktıların yorumlanması hedeflenmektedir.
- Geçerlilik ve Ölçme: Bir ölçme aracının sahip olması gereken temel geçerlilik özelliklerinin istatistiksel yollarla değerlendirilmesi ve bu hesaplamaların SPSS ortamında gerçekleştirilmesi sağlanacaktır.
İstatistik dersi, öğrencilerin yalnızca teknik bilgi edinmelerini değil, aynı zamanda sosyal bilimlerde bilimsel akıl yürütme süreçlerini içselleştirmelerini de hedeflemektedir.
DEĞERLENDİRME
Değerlendirme 1 ara sınav ve dönem sonu sınavından yapılacaklardır. Ara sınav (%40) Dönem sonu sınavı %60 ağırlıklıdır. BU sınavlar kapsamlı ve özellikle dönem sonu sınavı uygulama ağırlıklı bir sınav olacaktır.
DEVAMSIZLIK
Devam veya devamsızlık konusunda ilgili öğrenci yönetmelikleri esastır. Başarı değerlendirmesinin en önemli ölçütlerden biri derse devamdır.
YÖNTEM
Bu ders, kuramsal temellerin kavranması ve uygulamalı becerilerin geliştirilmesi amacıyla iki aşamalı bir yapı çerçevesinde yürütülecektir:
Birinci Aşama – Kuramsal Hazırlık ve Program Tanıtımı:
Dersin ilk haftalarında, istatistiksel düşünmenin temel kavramları, araştırma sürecinin adımları ve SPSS programının genel yapısı tanıtılacaktır. SPSS'in kullanıcı arayüzü, temel menü seçenekleri, veri girişi ve veri düzenleme işlemleri uygulamalı biçimde gösterilecektir. Bu aşama, öğrencilerin bilgisayar destekli veri analizi konusunda yeterli altyapıyı kazanmalarını hedeflemektedir.
İkinci Aşama – Uygulamalı Veri Analizi:
İkinci bölümde, öğrenciler çeşitli veri setleriyle çalışarak, araştırma soruları ve hipotezler doğrultusunda analizler gerçekleştireceklerdir. Yaklaşık on hafta sürecek bu aşamada, SPSS programı kullanılarak betimleyici ve çıkarımsal analizler yapılacak; sonuçların yorumlanması, tabloların düzenlenmesi ve raporlanması becerileri geliştirilecektir. Ders boyunca bireysel ve grup çalışmaları ile uygulamaya dönük öğrenme ön planda tutulacaktır.
Yer ve Saat
Dersin teorik oturumları ve uygulama saatleri, ilgili akademik programda belirtilen gün ve saatlerde, belirtilen derslik ortamlarında gerçekleştirilecektir.
Kredi Bilgisi
Bu dersin haftalık 3 saatlik teorik yükü olup, toplamda 8 AKTS kredisi bulunmaktadır. Ders kapsamında yürütülecek uygulamalar, bireysel ödevler ve proje çalışmaları AKTS kapsamına dahildir.
PROGRAM
Ders Notları için ilgili haftaya tıklayınız.
1. Hafta - Tanıtım ve Tanışma
2. Hafta - İstatistiğe Giriş & Temel Kavramlar 1
3. Hafta - Betimsel İstatistik- Verilerin düzenlenmesi
4. Hafta - Merkezi Yığılma Ölçüleri,
- Normal Dağılım ve Standart Puanlar
5. Hafta - SPSS Giriş-Menüler
6. Hafta - Yordama İstatistiğine Giriş (Hipotez Testleri)
7. Hafta - Tek Örneklem, Bağımsız Örneklem ve Eşleştirilmiş örneklem "T" & "Z" testi
8. Hafta - Varyans ve Covaryans Analizi (ANOVA-ANCOVA)
9. Hafta - A R A S I N A V
10.Hafta - Ki-Kare (Chi-Square)
11. Hafta - İlişki (Korelasyon) Analizi: Bivariate ve Partial
12. Hafta - Pratik
13. Hafta - Non Parametrik Testler
14. Hafta - Pratik
D Ö N E M S O N U S I N A V I
KAYNAK KİTAPLAR
Büyüköztürk ŞENER.(2003). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı.Pegem Yayıncılık. ANKARA
Köklü, Nilgün & Büyüköztürk ŞENER.(2000) Sosyal Bilimlerde İstatistiğe Giriş. Pegem Yayıncılık. ANKARA
Kocaeli Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü 41380 İzmit/Kocaeli/Türkiye
ismetsahin@gmail.com